Mỹ mất dần vị trí số 1 về tay Trung Quốc

Một cuộc thăm dò dư luận cho thấy nhiều nước trên thế giới nhận thấy Mỹ đang mất dần địa vị trước một Trung Quốc trỗi dậy về kinh tế lẫn sức mạnh chính trị, đồng thời Mỹ và Trung Quốc quan sát nhau bằng thái độ ngày một nghi kỵ. 

Khu trung tâm tài chính Phố Đông ở Thượng Hải thể hiện sự lớn mạnh của nền kinh tế Trung Quốc. Ảnh: Reuters

Trung tâm Nghiên cứu Pew có trụ sở tại Washington mới công bố kết quả cuộc khảo sát đối với 38.000 người ở 39 quốc gia, cho thấy một lượng lớn số người được hỏi ở nói rằng Trung Quốc đã hoặc sẽ vượt mặt Mỹ để trở thành siêu cường hàng đầu thế giới. Người Trung Quốc không đặt ra yêu cầu nước mình phải thống trị thế giới, nhưng người Mỹ thì có nhiều ý kiến trái chiều về vấn đề này.

Cuộc khảo sát của Pew cho thấy tác động toàn cầu từ sự tăng trưởng của nền kinh tế Trung Quốc trong ba thập kỷ qua và sự suy giảm kinh tế của Mỹ năm 2008, những điều đó đã tạo nên sự sắp xếp lại trật tự giữa Trung Quốc - đất nước đông dân nhất thế giới với Mỹ - nền kinh tế lớn nhất thế giới.

"Sức mạnh kinh tế Trung Quốc ngày một gia tăng và nhiều người nghĩ rằng sẽ đến ngày Trung Quốc thay thế Mỹ trở thành siêu cường thống trị thế giới", Wall Street Journal trích bản báo cáo của Pew kết luận.

Các số liệu mới cho thấy số lượng người Mỹ tin tưởng rằng nước này sẽ tiếp tục dẫn trước Trung Quốc ngày một ít đi, chỉ có 47%, so với con số 54% của năm 2008. Trong khi đó khoảng hai phần ba số người Trung Quốc được hỏi trả lời rằng Trung Quốc đã hoặc sẽ vượt qua Mỹ, và 56% nói rằng Trung Quốc xứng đáng nhận được nhiều sự tôn trọng hơn, Pew cho hay.

Các số liệu cũng cho thấy sự nghi kỵ tồn tại giữa hai quốc gia. Chỉ có 37% số người Mỹ nghĩ tốt về Trung Quốc, tương đương với kết quả 40% người Trung Quốc có cái nhìn tích cực với Mỹ. Ở cả hai nước, tỷ lệ phần trăm số người có quan điểm tích cực về đối phương đều sụt giảm so với lần khảo sát trước vào năm 2008.

Chưa đến một phần ba số người Trung Quốc tham gia khảo sát mô tả quan hệ của nước họ với Mỹ là hợp tác. Khoảng 23% người Trung Quốc mô tả quan hệ với Mỹ là kẻ thù. Còn 54% không có thiện chí với người Mỹ. Pew cho hay Trung Quốc là quốc gia phi Hồi giáo duy nhất có hơn một nửa dân số không có thiện ý với Mỹ.

Trung Quốc vẫn còn nhiều việc phải làm để gây dựng danh tiếng tốt của quốc gia. Có 63% người dân trên các nước tham gia khảo sát yêu mến Mỹ, Mỹ cũng thường được nước khác coi là đối tác. Trung Quốc thì chỉ được một nửa số người khảo sát yêu mến.

Những lĩnh vực mà Trung Quốc có hình ảnh tốt là khoa học và công nghệ. "Khoa học và công nghệ là sức mạnh mềm lớn nhất của Trung Quốc", Pew cho hay và chỉ ra rằng ảnh hưởng của lớn nhất của Trung Quốc là đối với khu vực châu Phi và Mỹ Latin. Khoảng 59% số người ở châu Phi đánh giá cao cách thức làm ăn của Trung Quốc.

Tuy nhiên, thành tích đó không khiến cho Trung Quốc trở thành đất nước được yêu mến. Pew phát hiện rất nhiều nước không ưa thích chính sách quân sự, nhân quyền và văn hóa của Trung Quốc.

Sự không ưa này xuất hiện ở khắp thế giới, trong đó cao nhất là ở Nhật. Chỉ có 5% số người Nhật được hỏi yêu mến Trung Quốc, và rất nhiều người không cho rằng Trung Quốc sẽ trở thành siêu cường thế giới. Trong khi người Nhật không ưa Trung Quốc vì tranh chấp lãnh thổ, thì Đức, một quốc gia cách xa về vị trí địa lý, cũng không có cái nhìn thiện cảm với Trung Quốc, mặc dù xuất khẩu mạnh mẽ sang nước này.

Các nước ủng hộ Trung Quốc nhiều nhất là Malaysia, Pakistan, Kenya, Senegal và Nigeria, cùng với Venezuela, Brazil và Chile. Với các nước châu Á, châu Phi và Nam Mỹ, Trung Quốc được coi là đối tác, dù với phần lớn các nước, Trung Quốc vừa là đối tác, vừa là kẻ thù.

Trung Quốc đã trở thành một trong những nền kinh tế dẫn đầu thế giới, người dân ở Mỹ và những nước đồng minh thân cận của Mỹ gồm Anh, Đức đều công nhận như vậy. Còn người dân các nước láng giềng của Trung Quốc như Nhật Bản và Hàn Quốc nói rằng Mỹ là số một, và cho biết ngày càng nghi ngờ tham vọng quân sự của Trung Quốc, cuộc khảo sát cho hay.